ไฟล์ที่ถูกลบไปอยู่ที่ไหน?

เมื่อเราลบไฟล์ออกจากคอมพิวเตอร์ เราอาจรู้สึกว่าไฟล์นั้นหายไปแล้ว แต่ความจริงแล้วมีความซับซ้อนมากกว่านั้น ไฟล์ที่ถูกลบไปไม่ได้หายไปจากฮาร์ดไดรฟ์ของเราจริงๆ แต่จะอยู่ที่นั่นจนกว่าข้อมูลใหม่จะเข้ามาเติมเต็มพื้นที่ว่างที่ใช้ไป

การลบไฟล์ไม่ใช่เรื่องง่ายอย่างที่คิด ตัวอย่างในคอมพิวเตอร์ระบบปฎิบัติการ Windows เมื่อลบไฟล์ไปที่ถังขยะ (Trash) หรือถังรีไซเคิล (Recycle Bin) ไฟล์นั้นจะไม่ถูกลบออกจากฮาร์ดไดรฟ์ทันที แต่จะถูกนำไปไว้ในที่จัดเก็บชั่วคราวและอยู่ที่นั่น จนกว่าคุณจะตัดสินใจล้างถังขยะ (คลิกขวาที่ถังขยะ เลือก Empty ....) ข้อมูลของไฟล์จะยังคงอยู่ในฮาร์ดไดรฟ์แม้ว่าถังขยะจะว่างเปล่าแล้วก็ตาม โดยข้อมูลดังกล่าวจะถูกทำเครื่องหมายเป็นพื้นที่ว่างที่ไฟล์อื่นๆ

เมื่อลบไฟล์ จะเป็นลบระเบียนของไฟล์นั้นออกจากระบบไฟล์ ซึ่งระบบไฟล์ก็เปรียบเสมือนไดเร็กทอรีที่คอยติดตามไฟล์ทั้งหมดบนคอมพิวเตอร์ ระบบปฏิบัติการจะไม่ทราบว่าไฟล์นั้นอยู่ที่ใด แต่ข้อมูลภายในจะยังคงอยู่ที่นั่น นี่คือสาเหตุหลักที่มักสามารถกู้คืนไฟล์ที่ถูกลบได้ด้วยซอฟต์แวร์พิเศษ ตราบใดที่พื้นที่ว่างนั้นยังไม่ได้ถูกเติมเต็มด้วยข้อมูลที่ถูกลบใหม่

หากต้องการกู้คืนไฟล์ที่ถูกลบ จะต้องมีซอฟต์แวร์ที่สามารถสแกนฮาร์ดไดรฟ์เพื่อหาข้อมูลที่ถูกทำเครื่องหมายว่าพร้อมใช้งานแต่ยังไม่ได้ถูกเขียนทับ โดยวิธีนี้อาจได้ผลหากไฟล์นั้นถูกลบไปไม่นานนัก และพื้นที่ที่ไฟล์นั้นใช้ไปนั้นยังไม่ได้ถูกเติมด้วยข้อมูลใหม่

ซอฟต์แวร์กู้คืนข้อมูลทำงานโดยการสแกนฮาร์ดไดรฟ์เพื่อหาพื้นที่ที่มีข้อมูลอยู่ แต่ไม่ได้เชื่อมโยงกับไฟล์ใดๆในระบบไฟล์ หลังจากนั้นซอฟต์แวร์จะพยายามสร้างไฟล์ขึ้นมาใหม่โดยนำส่วนต่างๆ เหล่านี้มาประกอบเข้าด้วยกัน การทำงานของกระบวนการนี้จะขึ้นอยู่กับว่าพยายามกู้คืนข้อมูลได้เร็วเพียงใดและส่วนต่างๆ เหล่านั้นถูกเขียนทับหรือไม่

การกู้คืนไฟล์อาจได้ผลบ้างแต่ไม่ใช่ทุกครั้ง การกู้คืนไฟล์ที่ถูกลบไปอาจยากกว่ามากหรืออาจทำไม่ได้เลย หากพื้นที่ที่ใช้ไปถูกเขียนทับ นอกจากนี้ คุณภาพของไฟล์ที่กู้คืนมายังอาจแตกต่างกัน โดยไฟล์บางไฟล์กู้คืนได้ครบถ้วนและบางไฟล์กู้คืนได้เพียงบางส่วนเท่านั้น และถ้าตั้งชื่อไฟล์เป็นภาษาไทย ชื่อไฟล์ที่กู้คืนก็อาจจะกลายเป็นอักขระที่อ่านไม่ออก

เนื่องจากการกู้คืนไฟล์นั้นไม่สามารถทำได้เสมอไป จึงควรเก็บสำเนาข้อมูลที่สำคัญอยู่เสมอ การทำเช่นนี้จะช่วยให้คุณสามารถเข้าถึงไฟล์ผ่านการสำรองข้อมูลได้ แม้ว่าเราจะเผลอลบไฟล์นั้นไปแล้วและกู้คืนไม่ได้ก็ตาม

ไฟล์ที่ถูกลบจะถูกจัดการด้วยวิธีที่แตกต่างกันไปตามระบบต่างๆ เช่น โทรศัพท์ Android จะมีโฟลเดอร์ชื่อ “Recently Deleted” ซึ่งใช้เก็บไฟล์ที่สูญหาย ซึ่งคล้ายกับ “Recycle Bin” หรือ “Trash” ในคอมพิวเตอร์

ส่วน iPhone รูปภาพและวิดีโอที่ถูกลบจะถูกเก็บไว้ในอัลบั้ม “Recently Deleted” ที่อยู่ในแอปรูปภาพเป็นเวลา 30 วันก่อนที่จะถูกลบทิ้งอย่างถาวร

การลบข้อมูลอย่างปลอดภัยไม่เพียงแต่ลบไฟล์ออกจากระบบไฟล์เท่านั้น แต่ยังเขียนทับพื้นที่ที่ใช้เพื่อให้แน่ใจว่าไม่สามารถดึงข้อมูลกลับมาได้ซึ่งถือเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่งหากต้องการให้ข้อมูลส่วนตัวทั้งหมดหายไปอย่างถาวร

อ้างอิง: The Technology Press